DOGALGAZDA HAYAT KURTARAN ONLEMLER

Baskent Dogalgaz Dagitim A.S. 7 universite ogrencisinin hayatini kaybettigi olayin karbonmonoksit zehirlenmesinden kaynaklandigini acikladi. Eger bu evde karbonmonoksit dedektoru bulunsaydi belki de 7 genc halen aramizda olacakti. ABD'de ve bircok Avrupa ulkesinde dogal gaz kullanilan her evde bulunan bu aletin Turkiye'de neden zorunlu tutulmadigi ise soru isareti?

DOGAL GAZDAN DAHA TEHLIKELI

Karbonmonoksit zehirlenmesi, dogal gaz sizintisindan daha tehlikeli. Cunku dogal gaz sizintisi durumunda bu gaza eklenen sarimsak kokusu nedeniyle fark edilmesi kolay. Ancak karbonmonoksit gazi kokusuz, tatsiz ve renksiz. Bu yuzden 'Sessiz Katil' olarak adlandiriliyor. Karbonmonoksit vucut dokularinin oksijeni kullanmasini engelleyerek olumcul zehirlenmelere neden oluyor. 40 saniyede beyin felcine yol acabiliyor.

EN IYI ONLEM DEDEKTOR

Eger bir evde ates kaynagi olarak sofben, kombi, soba var ise karbonmonoksit zehirlenmesi riski her zaman olasidir. Bu tehlikeyi fark etmenin en kestirme yolu ise karbonmonoksit dedektoru. Bacaniza ve isiticiniza guvenebilirsiniz hatta bakimlarini duzenli olarak da yaptirmis olabilirsiniz ancak siddetli bir ruzgar yine de bacanizi bozabilir. Bunun icin en kestirme onlem dedektor kullanmak. Cunku bulundugunuz ortamdaki karbonmonoksit tehlikeli bir seviyeye ciktiginda hemen alarm veriyor.

Turkiye'de birkac ithalatci ve bir tane de uretici firma karbonmonoksit dedektoru satiyor. Bu dedektorlerin fiyatlari 30 ile 120 YTL arasinda degisiyor. Fiyat farkini guc kaynagi ve birkac ozelligi bir arada bulundurmasi belirliyor. Dedektorlerin 4 cesidi var. Bunlar pilli, elektrikli, hem pilli hem elektrikli, ayni anda karbonmonoksit ve dogal gaz alicili olarak aralarinda ayriliyor.

DEDEKTOR ALIRKEN DIKKAT!

Karbonmonoksit ve dogal gaz dedektoru kullaniminda en onemli iki unsur, yerlestirildigi yer ve guc kaynagi. Pilli urunlerin sIk sIk kontrol edilmesi gerekiyor. Cunku biten pil hayatiniza mal olabilir. Elektrikli urunlerde ise ayni zamanda sarjli pil de bulunuyor. Ancak sarjli pillerin de bir omru oldugunu unutmamak gerek.

Ithal urunler arasinda ise gida maddesi gibi son kullanma tarihi olanlar var. Bu urunler alindiktan sonra uzerinde belirtilen tarihe (6-8 yil) kadar islevini yerine getiriyor.

"UCU BIR ARADA" TEHLIKELI

Dedektorun kullaniminda diger onemli unsur ise yer secimi. Karbonmonoksit gazi ortamdaki isi ve nem oranina gore ilk asamada odanin 1-1,5 metre araliginda toplaniyor. Bu yuzden karbonmonoksit dedektorunun soz konusu araliga ve isi kaynaklarindan 1,5 metre uzaga yerlestirilmesi gerekiyor.

Dogal gaz ise havadan daha hafif oldugu icin once tavanda biriyor. LPG ise havadan daha agir oldugu icin once tabanda toplaniyor. Piyasa bu uc gazi da algilayan alarmlar satiliyor. Ancak her gaz yukarida bahsedilen sekilde yayildigi icin alarm cihazi her ucu icin de faydali olmuyor. Dogal gaza gore konumlandirilan karbonmonoksit gazini algilamakta, LPG'ye gore konumlandirilan karbonmonoksiti algilamakta gec kaliyor. Bu durumda da hayati tehlike artabiliyor. Zaten bu tur kombo urunlerin Avrupa'da satisi yasak.

KARBONMONOKSIT TEHLIKESI NASIL DOGAR?

Halk arasinda soba ve sofben zehirlenmesi olarak bilinen karbonmonoksit zehirlenmesi, dogal gaz, gaz yagi, benzin, tup gazi, komur ve odun gibi yakitlarin tam olarak yanmamasi sonucunda olusan gazdan kaynaklaniyor.

Karbonmonoksit zehirlenmesinin ana nedeni ise isiticilarin gerekli bakiminin yapilmamasi, borularin ve bacalarin temizlenmemesi. Ancak bunlarin disinda en onemli nedenlerden biri de kullanilan isiticinin atesi icin gereksinim duydugu oksijeni bulundugu ortamdan saglamasi. Yetkililerin acilamasina gore Ankara'da yasanan faciada rol oynayan kombi de bu turden. Bu tur isiticilarin kullanildigi ev ve isyerlerinde havalandirma icin tedbir alinmasi gerekiyor. En yaygin tedbir hermetik olmayan yani ihtiyac duydugu oksijeni bulundugu ortamdan karsilayan bu tur kombilerin balkona yerlestirilmesi.

Karbonmonoksit zehirlenmesinin belirtileri:

"Basagrisi, halsizlik, nefes alma zorlugu veya soguk alginligi benzeri bulgular.

Zehirlenmenin ileri safhalarinda ise belirtiler soyle gerceklesiyor:

"Bulanti, kusma, bayilma, kalpte ritm bozukluklari, solunum kaybi, bilinc kaybi, olum"

Karbonmonoksit zehirlenmesi durumunda ne yapilmali?

- Hasta hemen acik havaya cikarilmali. Ve saglik yardimi alinmali.

- Mekan havalandirilmali.