Trabzon vapuru 1922

*ENOSISI NASIL ZAPT ETTIK?
*
*Yil 1922... *
*Nisan ayinin ortalari... *
*Türkiye, ölüm - kalim mücadelesinin son taarruzuna hazirlanmaktadir. *
*Ordu yeniden donatilacak, silâh ve cephanelerle taarruz gücü arttirilacak,
sonra umumî taarruza geçilecek ve düsman, Misak-i Millî sinirlari disina
atilacaktir. *
*Bütün bunlar için paraya, pek çok paraya ihtiyaç vardir. *
*Bu devre, Türkiye'nin bir kader anidir. *
*Bu mücadelenin parolasi "Ya istiklâl, ya ölüm" dür. *
*Iste o günlerde Ankara'ya inanilmasi güç söyle bir ihbar yapiliyor:
"**Bugünlerde Novorosisk limanindan hareket edecek Yunan bandirali Enosis
gemisinde çok miktarda altin, gümüs ve pirlanta vardir. Gemi Karadeniz'den
geçerek Yunanistan'a gidecektir."
Çok sevindirici, fakat inanilmasi güç bir ihbardi bu. *
*Çuvallar dolusu altinlar, gümüsler ve pirlantalar. ..
Sanki Kirk Haramîlerin hazinesi... *
*Haberi ulastiran Novorosisk Türk konsoloslugunda görevli bulunan Firuz
Bey'dir.
Ankara, Trabzon Nakliyat-i Bahriye Komutanligi'na derhal su emri verir:
"Enosis gemisi mutlaka zapt edilecektir."
Trabzon Nakliyat-i Bahriye Komutani Binbasi Fahri Bey bu emri alinca derhal
gerekli tesebbüslere geçer. *
*Verilen bilgilere göre Enosis 22 Nisanda Novorosisk'den Bogazlar'a dogru
hareket edecektir. *
*Fakat elde hiç bir deniz araci yoktur. *
*Enosis neyle zapt edilecektir? *
*Ruslar tarafindan verilmis olan arizali iki gambotun aylar süren onarimi da
henüz bitmistir ve bu gambotlar, teslim alinmak üzere o tarihte Novorosisk
limanindadir. *
*1 numarali gambotun süvarisi Necati Bey, 2 numarali gambotun süvarisi de
Resad Bey'dir. *
*Her iki gambotun toplari ve cephaneleri Trabzon sehrindeki depoda muhafaza
edilmektedir.
Gambotlari Rusya'dan getirtmek, silâhla donatmak, sonra da sefere
çikartmak için vakit yoktur. *
*Fakat ne olursa olsun, bu Kirk Harami hazinesini ele geçirmek için mutlaka
bir seyler yapmak, çareler düsünmek
lâzimdir. *
*Simdi, tasarlanan planin nasil tatbik edildigine bakalim.
1922 nisaninin 18. sali günü... *
*Gambotlarin toplari ve mermileri bu gece Sahin motoruna yüklenecek,
Novorosisk'e götürülecek, karanliktan faydalanilarak silâhlar gambotlara
yerlestirilecektir. *
*Top ve mermilerin, Rus gözcülerine ve Yunan personeline hissettirilmeden
gambotlara yüklenmesi gerekmektedir. *
*Ufak bir Süphe bütün planlan altüst edebilir.
Bu faaliyette görev alanlarin hepsi, yüklendikleri bu nazik görevin önemini
de, güçlügünü de biliyor.
Diger taraftan Enosis'in zapti da, yilanin fili yutmasi gibi zor bir is.
Gambotlar, 9500 tonluk Enosis'in yaninda güvercin kadar küçük kaliyor.
Fakat ne zarar? *
*Barbaros torunlarinin cesareti büyük, moralleri kuvvetli, basarilarina
güvenleri de sonsuzdu.
Sahin motoru nihayet gece yarisi Novorosisk limanina girdi. *
*Hemen ise koyuldular. *
*Gönüllü fedailerin soluklari, denizin hisirtisinda eriyordu.
Islerini o kadar sogukkanlilikla gördüler ki, ne Ruslar, ne de Enosis
kuskulandi. *
*Iki ton benzin, 15 günlük de kumanya almislardi. *
*Topladiklari haberlere göre Enosis nisanin 22'sinde hareket edecekti. *
*O tarihe kadar Novorosisk limaninda kalamazlardi. *
*En az iki gün önce açilmak, sonra Karadeniz'de hesaplasmak gerekiyordu.
Iki gambot, bu tarihî görevlerini yerine getirmek üzere 20 Nisan
persembe günü saat sekizde limandan uzaklastilar. *
*Iki kardes gambot, Karadeniz sularinda bu iki günü nasil geçireceklerdi? *
*Deniz ortalarinda dolasmak dikkati çeker ve tasarlanan baskin hareketi suya
düsebilirdi.
Fazla uzaklasmalari da uygun degildi. *
*Oralardaki limanlardan birine sinmek ve avi beklemek gerekiyordu. *
*En uygun yer de Ruslarin Gelincik limaniydi.
Firtina yok, deniz durgun. *
*Ama hangi mazeretle siginacaklardi. *
*Personel bunlari düsünürken, 2 numarali gambotun bacasindan birden siyah
dumanlar çikmaya basladi. *
*Bu, bir yangin baslangiciydi. *
*Gambotu yedege alarak hemen Gelincik limanina siginmak ilk hatira gelen
kurtulus çaresi oldu.
Ve öyle yaptilar.
Fahri Bey, gambotun bozuldugunu, tamir için bir, iki gün limanda kalmak
zorunda olduklarini Sovyet memurlarina anlatti ve gerekli izni aldi.
Evvelce düsünülmüs planin birinci dönemi böylece basari ile sonuçlanmisti.
Çünkü, Resad Bey'in komuta ettigi 2 numarali gambotta çikan yangin sahteydi
ve Rus makamlarini aldatmak içindi. *
*Isler bu noktaya kadar yolunda gitmisti. *
*Ertesi günü Enosis, Novorosisk limanindan kalkacak, ondan sonra büyük
serüven baslayacakti. *
*22 nisan günü bütün gözler ufukta seyyar definenin belirtilerini gözledi. *
*Plan basari ile uygulanirsa Deniz Nakliyat Kumandanligi degerli bir gemiye
kavusacak, devlet de, orduyu donatacak büyük bir servete sahip olacakti. *
*Savas kurallarinin mesru neticesiydi bu.
O gün bu tatli hayallerle aksami ettiler. *
*Enosis'ten hiç bir belirti yoktu... *
*23 nisan sabahi yine bütün gözler ufuklarda Enosis'in siluetini bosuna
aradi. Yapilan ihbara göre Yunan gemisinin 22 nisanda hareket etmesi
gerekiyordu. Halbuki ayin 23'ü olmustu ve gemi hâlâ görünürlerde yoktu. *
*Bu limanda da daha fazla kalamazlardi. *
*Çünkü Gelincik'te çok Rum vardi. *
*Bunlar, alis-veris için sik sik Novorosisk'e gidip geliyorlardi.
Ufak bir süphe bütün planlari suya düsürebilirdi.
Enosis'in niçin hareket etmedigini ögrenmek gerekiyordu. *
*Bu casusluk görevini 2 numarali gambot kaptani Resad Bey'e verdiler. *
*O da balikçi kiligina girerek yolcu motorlariyla Novorosisk'e gitti. *
*Liman kahvelerinde ve meyhanelerinde Yunan tayfalarina sokuldu. *
*Geminin 25 nisanda hareket edecegini ögrendi. *
*Resad Bey bu haberle döndükten sonra gambotlar 25 Nisan günü ögleden evvel
Gelincik limanindan çikip, 3 mil ilerideki Mezip koyuna girdiler. *
*Oradan Indekopas burnuna yol aldilar.
26 Nisan günü, günesin batmasina bir saat kala, gambotun güvertesinden
bir sevinç çigligi koptu. *
*Bütün gözler üst güvertede gözcü görevini yapan deniz erinin isaret ettigi
noktaya çevrildi. *
*Novorosisk ile Gelincik burnu arasinda bir duman görünmüstü. *
*Bu Enosis'ten baskasi olamazdi. *
*Hemen o tarafa yol verdiler. *
*Biraz sonra dumanlarin ardindan Enosis'in silueti meydana çikti. *
*Av, torbaya girmek üzereydi.
Her an avlarina yaklasiyorlardi. *
*Bu sirada üzücü bir hâdise oldu. *
*2 Numarali gambot, makinelerindeki ariza yüzünden durmak zorunda kaldi. *
*Bu, Gelincik limanina girerken plan geregince uygulanmis sahte bir ariza
da
degildi. *
*Gerçekten bir arizaydi. *
*Durum kritikti ve kaybedilecek vakit yoktu. *
*1 numarali gambot tek olarak Enosis'e dogru yoluna devam etti.
Kiyidan 35 mil uzakta Enosis'in iskele tarafina yaklasti ve "dur"
emri verdi. *
*Enosis, kendisine göre pek cüce kalan bu gambotçugun "dur" emrine aldirmadi
ve hiç bir sey olmamis gibi yoluna devam etti.
Bunun üzerine2 numarali gambotun komutani Necati bey gambottaki topun Enosis
gemisinin ilerleme istikametinin yaklasik on metre kadar önündeki bir
noktaya ateslenmesi komutunu verdi. *
*Komutun verilmesiyle birlikte ayni anda gecenin karanliginda bir simsek
çakti ve müthis patlama sesiyle birlikte bir ates topu büyük bir gürültüyle
Enosis'in bas tarafindan bir su hortumunu havaya kaldirdi.
Enosis'in kaptani isin sakasi olmadigini anlayinca gemiyi hemen durdurdu.
Güverteden "teslim, teslim" sesleri yükseliyordu.
Bu sirada, makinesindeki bozukluk onarilan 2 numarali gambot da 1
numarali kardesine yetisti. *
*Bu iki gambottan silâhli 5 er, Yüzbasi Izzet komutasinda gemiye çikarildi.
*
*Ilk is olarak geminin telsizine el kondu ve dünya ile iliskisi kesildi. *
*Gemide, mürettebat dahil, 100 yolcu vardi. *
*Bu kadar insan 5 ere kayitsiz, sartsiz teslim olmustu. *
*Iki gambot, Enosis'i yedeklerine alarak Batum'a dogru yol aldilar. *
*Her seye ragmen tehlike savusturulmus degildi. *
*Düsman savas gemilerine rastlamalari her an mümkündü. *
*Böyle bir tehlikeyi önlemek için gambotlardan biri önden giderek kesifte
bulunuyordu.
Enosis'in ele geçirildigi 27 Nisan günü hâdisesiz geçti. *
*Deniz sakindi. *
*Fakat 28 Nisan sabahi her sey birden degisti. *
*O sakin deniz, sanki bir canavar olmustu. *
*Karadeniz'in pek ender gördügü yildiz - karayel firtinasi, gemilerin
üzerinden asarak, onlari yutmaya çalisiyordu. *
*Fedailer korkuyorlardi, ama canlari için degil, ellerine geçirdikleri büyük
hazine denize gömülecegi için...
Çok zorlukla ve büyük tehlikeler atlatarak Hopa'ya vardilar. *
*Fakat demirlemek ve çapa tutturmak mümkün degildi. *
*Isaretler vererek, tüfekler atarak sahilden bir vasita istediler. *
*Bir taka, her türlü tehlikeyi göze alarak dalgalara atildi. *
*Takanin fedakâr sahibi araciligi ile Enosis'in zapt edildigi haberini
Ankara Bahriye Dairesi'ne ulastirdilar.
Gemiyi bastan asagi aradilar, hazineden eser yoktu. *
*Herkesi ayri, ayri sorguya çektiler. *
*Kaptanindan dümen neferine kadar hiç biri ipucu vermedi.
Aradan 4 ay geçti... *
*Doguya sevk edilen esirlerden biri söyle bir ihbarda bulundu:
"Beni serbest birakirsaniz hazinenin yerini söylerim."
Ümitler yeniden filizlendi. *
*Esirin dedigini yaptilar. *
*Trabzon mendireginde bagli olan gemide yeniden yapilan aramada kazanlarin
içinde 11 çuval kadar altin ve gümüs ele geçirildi. *
*Büyük taarruz öncesi bu servet, yoktan var olmaya çalisan Ankara için yeni
bir hamle gücü oldu.
Ayni yil içinde Samsun'daki Deniz Ganimetleri Mahkemesi, Enosis vapurunun
zaptinin mesruluguna karar verdi. *
*Lozan Baris Anlasmasi'ndan sonra da yine mahkeme karariyla, harekâta
katilanlara 30.000 lira mükâfat olarak dagitildi.
Cumhuriyetin ilanindan sonra adi Trabzon vapuru olan bu gemi daha sonra uzun
yillar Denizyollarinda sefer yaptiktan sonra emekli oldu.*